«جنبش های اجتماعی ایران»، نوشته بهرام رحمانی، نام کتابی ست که به تازگی از سوی «انتشارات ارزان» در استکهلم منتشر شده است.
این کتاب چهارصد و پنجاه صفحه ای، از وقایع مشروطیت آغاز می کند و مسائل گوناگون جنبش ها و شرایط اقتصادی و اجتماعی و سیاسی جامعه ایران را تا دوره کنونی به بررسی می کشد. در این رابطه؛ تمرکز اصلی کتاب بر شرایط تاریخی ایران پس از انقلاب سال 1357 شمسی ست.
معرفی و نقد این کتاب روز سه شنبه سوم دسامبر 2011، در «آ.ب.اف» مرکزی شهر استکهلم برگزار شد.
در این نشست که سوفیا کریمی مجری آن بود، ابتدا نعمت مدیر «انتشارات ارزان» توضیحاتی درباره انتشار این کتاب داد و در باره شرایط و وضعیت نشر در خارج کشور صحبت کرد . سپس نقد کتبی علی حصوری قرائت شد و پس از آن عباس سماکار و بهروز خباز معرفی و نقد خود را در بارۀ این کتاب بیان کردند. در پایان نیز ،بهرام رحمانی سخن گفت.
شرکت کنندگان در نشست نیز، در مورد مسائل مطرح شده سخن گفتند و پرسش های خود را از ناشر، نویسنده و سخنرانان مطرح کردند که به آنان پاسخ داده شد.
این اثر که یازدهیم کتاب بهرام رحمانی است شش فصل دارد و با مقدمه ای از عباس سماکار منتشر شده است.
***
مقدمه عباس سماکار
انتشار کتاب «جنبشهای اجتماعی در ایران» نوشته بهرام رحمانی، یک کار ارزشمند در زمینه آشنائی همگانی با زمینههای زیربنایی- روبنائی این جنبشها و تحولات انقلابی در سده کنونی در ایران است.
تاکنون کتابهای بسیاری در بیان و بازگشائی فراگردهای انقلابی و شرایط تاریخی جامعه منتشر شده که بیشتر آنها بررسی خود را سنتا از تحولات اقتصادی-اجتماعی و نظری-سیاسی دوران مبارزات مشروطیت آغاز کرده و تا آستانه انقلاب ١٣٥٧ پیش آمدهاند. در میان این کتابها، کم نیستند نویسندگانی که زمینههای بررسی خود را بر اسناد تازه و روشن و بینشی نو بنا گذاشتهاند که راهنمای شناخت و تحقیقات تازه دیگری میتوانند باشند. اما بیشتر این آثار، بررسی تحولات پس از انقلاب بهمن را کم دارند و آنچه را در سی سال گذشته در جامعه ما رواج داشته است به دلایل گوناگون مورد بررسی قرار ندادهاند.
البته بررسی فراگرد مبارزات و شرایط تاریخی تحولات جامعه ما در دوران سلطه جمهوری اسلامی، بارها و بارها به شکل جداگانه و در ابعاد وسیع، به شکل کوتاه و بلند صورت گرفته که هر کدام ارزش تحقیقاتی خود را دارند؛ اما، این بررسیها، تاکنون کمتر به شکل پیوسته و در یک مجموعه و روند تاریخی، صورت پذیرفته است.
نگاهی به آثار نویسندگانی مانند خسرو شاکری و یروند ابراهمیان، که کتابهای با ارزشی در زمینه فراهم آوردن اسناد تاریخی برای بررسی جنبشهای اجتماعی در ایران منتشر کردهاند نیز نشان میدهد که در این زمینه کمبود وجود دارد. کتابهای با ارزشی مانند «ایران بین دو انقلاب» و «پیشینههای اقتصادی-اجتماعی جنبش مشروطیت و انکشاف سوسیال دمکراسی» و غیره از این دو نویسنده نیز جدا از ارزشگذاری بر نگرش و گرایش خاص آنان، موضوع را در محدودههای پیش از انقلاب ١٣٥٧ محدود کرده و همانجاها ماندهاند. در حالی که منطقا روند چنین بررسیهائی میطلبد به تحولات کنونی جامعه گذر کنند و به ویژه آنچه را که اکنون صورت میگیرد و بررسی و نقد آن میتواند مبارزات جاری طبقاتی و عمومی را راهگشا باشد مورد توجه قرار دهند.
مسلما، بررسیهای پراکندهای که تاکنون در زمینه تحولات سی سال گذشته در ایران منتشر شده، کمک موثری به شناخت تاریخی جامعه ما به شمار میآید؛ اما اهمیت پرداختن به تحولات این سی سال در پیوند و در فراگرد پیشینههای ساختاری جامعه ما، زمینه مناسبی برای مقایسه و درک انکشاف کنونی طبقاتی این مبارزات ست.
سیر بررسی تاریخی این جنبشها تا امروز، در یک مجموعه، میتواند ذهنیت خواننده را همواره در ارتباط با زمینههای تاریخی تحولات کنونی نگه دارد و سبب درک بهتر فراگردهای امروز شود.
از این رو، کتاب «جنبشهای اجتماعی در ایران» نوشته بهرام رحمانی ارزش ویژهای در این زمینه پیدا میکند. این کتاب پس از بررسی پیشینههای تاریخی تحولات کنونی، به بررسیهای بسیار پرباری در زمینه مبارزات و جنبشهای اجتماعی امروز ایران میپردازد که جمع شدن همه آنها در یک کتاب، نما و چشمانداز روشنی از فراگرد
این تحولات میسازد.
حتی نگاهی به عنوان فصلها و بخشهای گوناگون مطالب این کتاب که در زیر نمونه آن را آوردهام، این چشمانداز را برای خواننده میگشاید و او را به خواندن بخشهای گوناگون آن فرامیخواند.
این عنوانها چنیناند:
فصل دوم
فراز و نشیبهای جنبش کارگری ایران
- مقدمه
- دوره اول مبارزه طبقه کارگر از سال ١٣٥٧ تا سال ١٣٦٠
- دوره دوم از سال ١٣٦٠ تا سال ١٣٧٠
- مبارزه برای قانون کار
- دوره سوم از سال ١٣٧٠ تا دوم خرداد سال ١٣٧٦
- دوره چهارم از دوم خرداد سال ١٣٧٦ تاکنون
- نمونههایی از اعتصابات و اعتراضات کارگری و اخراج سازیها در سال ١٣٧٨
- نمونههایی از تهدید و زندانی کردن فعالین کارگری
- سیاستهای حکومت اسلامی و تاثیر مخرب آن در زندگی کارگران
- پرداخت ١٥٠ میلیارد تومان تسهیلات به بسیجیان در سال ٨٧
- تعیین حداقل دستمزد کارگران برای سال ١٣٨٣
- کاهش ٦٧ درصدی نرخ رشد سرمایهگذاری صنعتی
- ورشستگی صنایع ایران
- دلایل تعطیلی کارخانهها و بیکاری کارگران آنها
- ارگانهای پلیسی حکومت اسلامی در درون طبقه کارگر ایران
- تشکلهای مختلف کارگری
- طبقه کارگر و مطبوعات و رسانههای همگانی
- جمعبندی
- منابع
فصل سوم
موقعیت زنان کارگر در حاکمیت سی ساله جمهوری اسلامی
- مقدمه
- وضعیت عمومی زنان کارگر
- خانواده و زنان خانهدار
- بیکاری زنان
- مسله حجاب و ادامه سرکوب سیستماتیک زنان
- زنان مستمری بگیر
- تعدد زوجات
- قانون حمایت از خانواده
- مرخصی دوارن بارداری و پس از آن
- قانون مجازات اسلامی
- آسیبها و بحرانهای اجتماعی زنان
- ازدواج سنین کودکی
- تشکلهای زنان
- جمعبندی
- منابع
فصل چهارم
کودکان
- مقدمه
- کودکان کار، و ساماندهی کودکان کار؟
- ١٠٠ هزار کارگر کوچک در معرض ابتلا به بیماری هپاتیت ب
- سوءاستفاده جنسی از کودکان کار
- ٩٠ درصد کودکان کار ایرانی بیسوادند
- کودک آزاری در محیط آموزشی
- فرار از خانه
- کودکان افغانی در ایران، محرومتر از همه
- جمعبندی
- منابع
فصل پنجم
جنبش دانشجویی
- مقدمه
- نگاهی اجمالی به جنبش دانشجویی ایران در دوران حکومت پهلوی
- ١٦ آذر، روز دانشجو
- انقلاب فرهنگی
- قتلهای زنجیرهای و واقعه ١٨ تیر
- سهیمهبندی جنسیتی در دانشگاهها
- طرح بومی- استانیسازی دانشگاهها
- جمعبندی
فصل ششم
تحلیلی بر اعتراضات سال ١٣٨٨ مردم ایران!
- مقدمه
- تفاوتهای انتخابات حکومت اسلامی با انتخابات در کشورهای دیگر
- نگاهی اجمالی به رویدادهای سال ١٣٨٨
- نتایج انتخابات
- ادامه واگذاری صنایع و کارخانههای کشور به سپاه و بسیج
- ورشکستگی صنایع در اثر عدم سرمايه‌گذاری خارجی و داخلی
- خوشهبندی مرکز آمار ایران و آمارهای بانک مرکزی
- مرزهای خط فقر تا کجاست؟
- ماهیت طبقاتی حرکت سبز اسلامی
- نقش روشنفکران
- جمع بندی
در واقع کتاب «جنبشهای اجتماعی در ایران» یک کار تحقیقی و سخت کوشانه است که نه تنها برای فعالین سیاسی و اجتماعی سند مهمی به شمار میآید؛ بلکه برای محقیقن و دانشجویان نیز اسناد با ارزشی را فراهم آورده است؛ به ویژه آن که؛ پرداختن به موقعیت جنبشهای اجتماعی در بطن تلاطمات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جامعه ما و نشان دادن اشکال مبارزه این جنبشها از منظر جامعهشناسی و سیاسی و اجتماعی کار مهم و ارزندهای است.
***
امیل، تلفن ها و آدرس پستی «انتشارات ارزان» برای سفارش کتاب:
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر